श्री सिद्धिविनायक दिव्यांग पुनर्वासन
शिक्षण संस्था, नाशिक

बौद्धिक अपंगत्व

बौद्धिक अपंगत्व (I.D.), सामान्यपणे ID म्हणून ओळखले जाते, हे सध्याच्या कार्यक्षमतेत लक्षणीय मर्यादा दर्शवते.
हे १८ वर्षांपूर्वी सुरू होते आणि यामध्ये सामान्यापेक्षा खूप कमी बौद्धिक क्षमता असणे, तसेच संबंधित कौशल्यांमध्ये मर्यादा असणे ही वैशिष्ट्ये दिसतात.

बौद्धिक अपंगत्व (Intellectual Disability) म्हणजे:

बौद्धिक क्षमतेत कमतरता (IQ 70 पेक्षा कमी),
दैनंदिन जीवनातील कौशल्यांमध्ये अडचणी (adaptive behavior),
आणि हे सर्व वयाच्या 18 व्या वर्षाच्या आत दिसून येतात.

हा एक स्नायू-मस्तिष्क विकासाचा त्रास (Neurodevelopmental Disorder) आहे.

हे मेंदूच्या कार्यावर व शिकण्याच्या क्षमतेवर परिणाम करते.

बौद्धिक अपंगत्व (Intellectual Disability / Mental Retardation)
विशिष्ट शिकण्या संबंधी अडचणी (Specific Learning Disability) – वाचन, लेखन, गणित यात अडचणी
ऑटिझम स्पेक्ट्रम डिसऑर्डर (Autism Spectrum Disorder) – संवाद, वर्तन व सामाजिक कौशल्यांमध्ये अडचण

हे शरीराच्या हालचाली किंवा स्नायू नियंत्रणावर परिणाम करते.

लोकोमोटर अपंगत्व (Locomotor Disability) – हात, पाय किंवा शरीराच्या हालचालीत अडचण
कुष्ठरोगातून बरे झालेले (Leprosy Cured Persons) – अंगात विकृती, संवेदना कमी होणे
सेरेब्रल पाल्सी (Cerebral Palsy) – मेंदूतील नुकसानामुळे स्नायूंचे नियंत्रण कमी होणे

हे दृष्टी, श्रवण किंवा भाषेच्या संवेदनांवर परिणाम करते.

अंधत्व (Blindness) – पूर्णपणे दृष्टी नसणे
अंशतः दृष्टीदोष (Low Vision) – थोडेफार दिसणे, सहाय्यक उपकरणांनी मदत शक्य
श्रवणदोष (Hearing Impairment) – ऐकण्यात अडचण
भाषा व वाणी दोष (Speech and Language Disability) – बोलण्यात किंवा उच्चारात अडचण

हे व्यक्तीच्या भावनिक, मानसिक व सामाजिक आरोग्यावर परिणाम करते.

मानसिक आजार (Mental Illness) – नैराश्य, चिंता, स्किझोफ्रेनिया, बायपोलर डिसऑर्डर
स्नायूविकार (Neurological Disorders) – पार्किन्सन, मल्टिपल स्क्लेरोसिस इ.

हिमोफिलिया (Hemophilia) – रक्त गोठण्यात अडचण
थॅलेसिमिया (Thalassemia) – आनुवंशिक रक्तविकार
सिकल सेल डिसीज (Sickle Cell Disease) – रक्त पेशींचा आकार विकृत होऊन रक्तप्रवाहात अडथळा

जेव्हा एखाद्या व्यक्तीला दोन किंवा अधिक प्रकारची अपंगत्वे असतात.
उदा. – दृष्टीदोषासोबत बौद्धिक अपंगत्व किंवा श्रवणदोषासोबत सेरेब्रल पाल्सी.

शिक्षण, नोकरी व जीवनात समान संधी देणे
स्वावलंबन व सक्षमीकरण वाढवणे
सार्वजनिक ठिकाणांची उपलब्धता (Accessibility) वाढवणे
प्रत्येक व्यक्तीच्या मानवी हक्कांचे संरक्षण करणे

श्री सिद्धिविनायक दिव्यांग पुनर्वासन
शिक्षण संस्था, नाशिक

बौद्धिक अपंगत्व

बौद्धिक अपंगत्व

द्ुत ुवे

Visitor

बौद्धिक अपंगत्व

बौद्धिक अपंगत्व

बौद्धिक अक्षमता बद्दल

बौद्धिक अपंगत्व

शारीरिक अपंगत्व

संवेदनात्मक अपंगत्व

मानसिक व वर्तनात्मक अपंगत्व

रक्तविकार व दीर्घकालीन आजार

एकापेक्षा अधिक अपंगत्व

अपंगत्व सहाय्याचे उद्दिष्ट

द्ुत ुवे